Pompa ciepła jest maszyną cieplną wymuszającą przepływ ciepła z obszaru o niższej temperaturze do obszaru o temperaturze wyższej. Proces ten przebiega wbrew naturalnemu kierunkowi przepływu ciepła i zachodzi dzięki dostarczonej z zewnątrz energi elektrycznej (bardzo małej w ogólnym bilansie cieplnym). Nazwa "pompa ciepła" jest użyta przez analogię do nazwy powszechnie znanej "pompy hydraulicznej", pompującej ciecz (najczęściej wodę) z niżej położonego zbiornika do zbiornika położonego wyżej, również dzięki dostarczonej energii z zewnątrz.
Źródłem ciepła używanego do ogrzewania domu jest grunt, woda lub powietrze. Ponieważ źródła te są o temperaturze niższej niż temperatura w pomieszczeniach, więc zadaniem pompy ciepła jest pobranie energii cieplnej z medium o niższej temperaturze (np. woda gruntowa ma temperaturę 7÷12°C, a powietrze może mieć nawet -20°C) do pomieszczenia o wyższej temperaturze (ok. 20°C).
Poniżej przykładowe rozwiązania: